โปรตีน เป็นส่วนสำคัญของเซลสิ่งมีชีวิตทุกชนิดและทำหน้าที่สำคัญหลายอย่าง เช่นโปรตีนเป็นส่วนประกอบของโครงสร้าง เซลล์และกล้ามเนื้อ คุณอาจทราบดีว่าสุนัขจำเป็นต้องได้รับโปรตีนให้เพียงพอ เพื่อการเจริญเติบโต และซ่อมแซมของเซลต่าง ๆ แต่มีข้อเท็จจริงอีกว่าโปรตีนมีความสำคัญต่อการทำหน้าที่หลายอย่างของร่าง กายเช่น การควบคุมเมตาโบลิซึม (เช่น เอนไซม์ และฮอร์โมนบางชนิด) การขนส่งสารต่าง ๆ ไปทั่วร่างกาย และระบบป้องกันโรคของร่างกาย รวมทั้งสามารถให้พลังงานได้เทียบเท่าคาร์โบไฮเดรต ดังนั้นโปรตีนจึงมีความสำคัญมากต่อสุนัข
โปรตีนเป็นโมเลกุลใหญ่ที่ประกอบด้วยกรดอะมิโนถึง 20 ชนิด แต่จะมีการเรียงตัวสลับกันไปมา ตามชนิดของโปรตีนซึ่งโปรตีนแต่ละชนิดจะมีคุณสมบัติเฉพาะตัวของโปรตีนเอง โปรตีนมีส่วนประกอบของคาร์บอนไฮโดรเจน และอ๊อกซิเจนเหมือนที่พบในไขมัน และคาร์โบไฮเดรต แต่โปรตีนยังมีความเฉพาะตัวแตกต่างจากสารอาหารอื่น ๆ คือมีส่วนประกอบของไนโตรเจน ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในการสร้างกรดอะมิโนต่าง ๆ นอกจากนี้ยังมีกรดอะมิโนอีก 2 ชนิดที่มีส่วนประกอบของกำมะถันอยู่ด้วย กรดอะมิโนต่าง ๆ ยังถูกจัดเป็นกรดอะมิโนจำเป็น และกรดอะมิโนไม่จำเป็น กรดอะมิโนจำเป็นหมายถึงชนิดที่ร่างกายไม่สามารถผลิตได้ หรือผลิตไม่เพียงพอ สำหรับสุนัขมีกรดอะมิโนจำเป็นอยู่ถึง 10 ชนิด โปรตีนในอาหารจะถูกย่อยเป็นกรดอะมิโนชนิดต่าง ๆ โดยเอ็นไซม์ตามลำดับดังนี้
Proteinà Long Chains Peptidesà Short Chains Peptidesà Amino Acid
โดยกระบวนการย่อยจะเริ่มต้นที่บริเวณกระเพาะ แล้วผ่านเข้าสู่กระบวนการย่อยที่ลำไส้เล็ก ซึ่งในลำไส้นี้จะมีการดูดซึมผ่านไปในกระแสเลือด และกรดอะมิโนจะถูกกระจายเข้าสู่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเมื่อผ่านไปยังเซลที่จำเป็นต้องใช้กรดอะมิโนจะถูกกระจายเข้าสู่ส่วนต่าง ๆ ของร่างกาย โดยเมื่อผ่านไปยังเซลที่จำเป็นต้องใช้กรดอะมิโน เซลก็จะดึงกรดอะมิโนออกจากเลือดไปใช้ โดยส่วนใหญ่แล้วตับจะทำหน้าที่ในการดึงไนโตรเจนออกจากโมเลกุล และเปลี่ยนเป็นแอมโมเนีย ซึ่งอาจเป็นแหล่งในการเปลี่ยนเป็นกรดอะมิโนชนิดใหม่หรือเปลี่ยนเป็นยูเรีย แล้วถูกขับออกจากไต เนื่องจากแอมโมเนียที่อยู่ในรูปอิสระจะค่อนข้างเป็นพิษสูง ยูเรียจึงอยู่ในรูปที่ปลอดภัยและสามารถขับออกจากร่างกายได้
ส่วนที่เหลือของกรดอะมิโนจะถูกใช้ในรูปพลังงานสำหรับร่างกาย หรือเก็บในรูปไขมัน ซึ่งทั้งหมดนี้คุณภาพโปรตีนจากแหล่งต่าง ๆ มีความสัมพันธ์ต่อความสามารถในการย่อยได้ของร่างกาย และกรดอะมิโนที่นำไปใช้ได้ แหล่งโปรตีนที่คุณภาพสูงสุด สำหรับสัตว์อายุน้อยคือ ไข่ และนม ถัดไปคือเนื้อสัตว์ และปลา ส่วนผักและธัญญพืชอยู่อันดับสุดท้าย ผักและโปรตีนจากธัญญพืชมีกรดอะมิโนจำเป็นในระดับต่ำ อย่างไรก็ตามโปรตีนจากถั่วเหลืองถือว่าเป็นแหล่งโปรตีนที่ย่อยได้ดี และมีกรดอะมิโนจำนวนมาก โดยปกติแล้วสุนัขจะย่อยโปรตีนจากสัตว์ได้ดีกว่าโปรตีนจากพืช แต่ไม่ได้หมายความว่าเราควรใช้เพียงไข่ และนมเป็นแหล่งโปรตีนของสัตว์ เนื่องจากมีปัจจัยอื่น ๆ เช่นน้ำตาลแลคโตสในนมที่สุนัขย่อยได้ไม่ดี ดังนั้นการพิจารณาใช้โปรตีนต่าง ๆ นักโภชนศาสตร์จะพิจารณาความสมดุลย์ของโปรตีนจากแหล่งต่าง ๆ โดยละเอียด
ทำไมสุนัขต้องการโปรตีน
โปรตีนในอาหารมีความเป็นต่อสุนัขด้วยเหตุผล 2 อย่างคือ
- เป็นแหล่งของกรดอะมิโน ซึ่งร่างกายไม่สามารถสังเคราะห์ได้เอง
- เป็นแหล่งของไนโตรเจน เพื่อเป็นปัจจัยในการผลิตกรดอะมิโนอื่น ๆ และสารประกอบในโตรเจนอื่น ๆ
ปกติ แล้วร่างกายจะสูญเสียโปรตีนจากร่างกายทุก ๆ วัน ฉะนั้นสุนัขทุกตัวจึงต้องการโปรตีนจากอาหารอย่างต่อเนื่องเพื่อชดเชยโปรตีน ที่สูญเสียจากการหลุดลอกของผิวหนัง เล็บ เส้นขน หรือเนื้อเยื่ออื่น ๆ ของร่างกายรวมั้งสารกัดหลั่งต่าง ๆ มีโปรตีนประมาณ 1% ในร่างกายจะถูกย่อยสลาย และสังเคราะห์ขึ้นใหม่ทุกวัน แต่ถ้าหากร่างกายไม่ได้รับโปรตีนที่เพียงพอ ร่างกายก็จะไม่สามารถสร้างกระบวนการนี้ได้ เนื่องจากการขาดกรดอะมิโนที่จำเป็นบางชนิด บางสภาวะของร่างกาย สุนัขจะต้องการโปรตีนมากขึ้น เช่นกำลังเจริญเติบโต ตั้งท้อง ให้นม หรือช่วงที่ร่างกายต้องการซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ในช่วงสภาวะร่างกายเหล่านี้ ร่างกายจำเป็นต้องการโปรตีนที่มีคุณภาพ และย่อยได้ดี ลูกสุนัขที่กำลังเจริญเติบโตต้องการระดับโปรตีนที่ค่อนข้างสูงในอาหารแล้ว ตอบสนองเนื้อเยื่อที่กำลังเจริญเติบโต และซ่อมแซมส่วนสึกหรอ แต่ระดับโปรตีนที่ต้องการจะแตกต่างตามพันธุ์ สภาวะแวดล้อม และแหล่งของโปรตีน บางคนอาจเข้าใจผิดว่าการเสริมโปรตีนจะช่วยให้ลูกสุนัขพัฒนาร่างกาย กล้ามเนี้อ แต่จริง ๆ แล้วไม่ได้เป็นเช่นนั้นเพราะโปรตีนส่วนเกินจะถูกเปลี่ยนเป็นพลังงาน และพลังงานส่วนเกินอาจทำให้เกิดปัญหากับสุนัขได้ เพราะจะทำให้เกิดการสะสมของไขมัน และโรคอ้วนในสุนัขพันธุ์เล็ก หรือโครงสร้างกระดูกที่ผิดปกติในสุนัขพันธุ์ใหญ่ สุนัขอาจแสดงอาการขาดโปรตีนได้ในหลายกรณีทั้งที่เกิดจากการการขาดโปรตีนโดย ตรง หรือการขาดกรดอะมิโนจำเป็นบางชนิด โดยอาการที่เกิดขึ้นในสุนัขโตน้ำหนักตัวจะลดลง ส่วนในลูกสุนัขจะมีการเติบโตที่ช้ากว่าปกติ หรือกล้ามเนื้อลีบ ส่วนอาการอื่น ๆ ที่อาจพบได้คือเบื่ออาหาร ขนหยาบ และแห้ง ติดโรคต่าง ๆ ง่ายขึ้น ในบางครั้งอาจพบอาการบวนน้ำตามช่วงล่างของร่างกาย
ในบางสภาวะของร่างกาย เช่นมีความเครียด บาดเจ็บ หรือป่วย ร่างกายสุนัขจะต้องการระดับโปรตีนจากอาหารสูงขึ้น แต่อย่างไรควรปรึกษาสัตวแพทย์ เพราะในบางโรค เราจำเป็นต้องจำกัดระดับโปรตีนในอาหาร เช่นภาวะไตวาย เนื่องจากไตจะกำจัดของเสียจากการย่อยโปรตีนได้น้อยลงในสุนัขที่ป่วยด้วยโรค ไตในหลายกรณีพบว่าการปรับลดระดับโปรตีนในอาหาร แต่ให้โปรตีนที่คุณภาพที่ดีขึ้นจะช่วยให้สุนัขมีอาการดีขึ้น เช่นเดียวกับสุนัขที่ป่วยด้วยโรคตับ ซึ่งตับก็ทำงานในการกำจัดของเสียจากการย่อยโปรตีนเช่นกัน ในสุนัขที่พบอาการแพ้อาหารในบางกรณีพบว่าโปรตีนที่ทำให้เกิดการแพ้บ่อย ๆ คือนมวัว เนื้อวัว และเนื้อแพะ ในบางครั้งการทราบแหล่งโปรตีนในอาหารจะช่วยให้เราจัดการกับกรณีการแพ้อาหาร เหล่านี้ได้ง่ายขึ้นโดยการเข้มงวดกับการเลือกแหล่งของโปรตีน
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น